Δραστηριότητες - Ανακοινώσεις

99. Tο 3ο και τελευταίο μέρος της Τριλογίας Εκδηλώσεων Μνήμης με τίτλο «Η Πορεία Προς Την Ένωση 1913

 

«ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ

ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΣΦΑΚΙΑΝΩΝ»

Ζαλόγγου 13-15 & Εμμ. Μπενάκη

ΤΚ 108 78, Αθήνα Αρ. πρωτ. 682

Τηλ./Fax 210 3845 143 Αθήνα, 5-2-2014

E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Η Ένωση των Απανταχού Σφακιανών σας ενημερώνει ότι:

Την Δευτέρα, 20 Ιανουαρίου 2014 και ώρα 20:00 μ.μ., παρουσιάστηκε στην κατάμεστη αίθουσα της Ένωσης Απανταχού Σφακιανών, το 3ο και τελευταίο μέρος της Τριλογίας Εκδηλώσεων Μνήμης με τίτλο «Η Πορεία Προς Την Ένωση 1913-2013», το οποίο ήταν αφιερωμένο στις κρητικές επαναστάσεις των ετών 1841-1913, με τίτλο εκδήλωσης «Οι ενωτικές επαναστάσεις 1841 – 1913 και η κοινωνικοπολιτική κατάσταση στην Κρήτη». Ως ιστορική και πληροφοριακή βάση για την εκδήλωση αυτή, χρησιμοποιήθηκε το ανέκδοτο βιβλίο (και έργο ζωής) του Σφακιανού δασκάλου και ιστοριοδίφη Θανάση Πολάκη, το οποίο αναφέρεται διεξοδικά και με μια πολύ οξεία κριτική ματιά σε όλα τα ιστορικά γεγονότα στην Κρήτη της περιόδου αυτής. Την μουσική επένδυση της εκδήλωσης αυτής ανέλαβε ο γνωστός τραγουδιστής Νίκος Ανδρουλάκης, με συνοδεία στο λαούτο τον καταξιωμένο λαουτιέρη Νίκο Καραβυράκη.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με ένα κατανυκτικό και παλαιϊκό ταξίμι στο λαούτο του Νίκου Καραβυράκη, το οποίο εισήγαγε τους παριστάμενους στο κλίμα της ηρωικής εκείνης εποχής, όπου οι Κρητικοί έπαιρναν τα όπλα περίπου ανά μια γενεά, μέχρι να κάνουν πράξη τον διακαή πόθο της ελευθερίας και της Ένωσης με την μητέρα Ελλάδα. Μετά την μουσική εισαγωγή, ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης, Β. Θωμάς, διάβασε ένα απόσπασμα από τους λόγους του μεγάλου οραματιστή και ευεργέτη Γεωργίου Ξενουδάκη, το οποίο αναφερόταν στις συνεχείς θυσίες του Κρητικού λαού για την Ένωση με την πατρίδα, αλλά και στην εθνική και ηθική υποχρέωση που είχε η μητέρα Ελλάδα, να τείνει την χείρα βοηθείας προς την Κρήτη, με έργα και όχι λόγια, προκειμένου «μη η Ελλάς αδιαφορούσα, απωλέσει την ηγεμονίαν της Μεσογείου».

Μετά το απόσπασμα από την ομιλία του Γ. Ξενουδάκη, ο Νίκος Ανδρουλάκης απέδωσε το τραγούδι «Όμορφη που ‘ναι η Κρήτη», καταχειροκροτούμενος από το κοινό. Σειρά πήρε ύστερα ο Πρόεδρος της Ένωσης, Σ. Μανουσογιάννης, ο οποίος ανέγνωσε απόσπασμα από το τέλος του γνωστού έργου του Ν. Καζαντζάκη «Ο Καπετάν Μιχάλης». Το απόσπασμα αφορούσε στις τελευταίες στιγμές του καπετάνιου-ήρωα, ο οποίος επέλεξε αβίαστα να δώσει την τελική μάχη εναντίον του βάρβαρου κατακτητή, ενάντια στη λογική, τους αριθμούς και το συμφέρον, που επέτασσαν την υποταγή και την υποδούλωση. Δεν μπορούσε να υπάρξει καλύτερη εισαγωγή για το κυρίως θέμα της εκδήλωσης, αφής στιγμής αυτή ακριβώς η στάση ζωής και θανάτου, ήταν αυτή που επέλεξε ο λαός της Κρήτης σε όλες τις επαναστάσεις για την Ένωση με την μητέρα Ελλάδα.

Ακολούθησε μια ακόμη μουσική ανάσα, με την απόδοση από το Νίκο Ανδρουλάκη του ριζίτικου τραγουδιού «Ο Διγενής», οι στίχοι του οποίου παραπέμπουν σε εκείνη την εποχή των ακριτών και των ηρώων. Κατόπιν, ο Γενικός Γραμματέας ξεκίνησε την ανάγνωση του α’ μέρους του έργου του Θ. Πολάκη, που αναφερόταν στην χρονική περίοδο από το 1841 έως το 1866. Η περίοδος αυτή ξεκινάει με την αποτυχημένη ενωτική «Επανάσταση του Χαιρέτη», η οποία ξέσπασε στις 22.2.1841, και κράτησε λίγους μόλις μήνες, αφής στιγμής όλες οι εμπλεκόμενες μεγάλες δυνάμεις εργάστηκαν εναντίον της. Την επανάσταση του 1841 ακολούθησε μια νέα περίοδος Οθωμανικής κυριαρχίας στην Κρήτη, η οποία (κατόπιν συνεχών αντιδράσεων του Κρητικού λαού) οδήγησε στην πρώτη γραπτή παραχώρηση δικαιωμάτων στον χριστιανικό πληθυσμό του νησιού (διάταγμα «Χάτι Χουμαγιούν», 1856). Κατόπιν, έγινε λεπτομερής μνεία για την επόμενη μεγάλη και γνωστή επανάσταση, αυτή του Αρκαδίου, των ετών 1866-1869, η οποία κατέληξε στην ψήφιση ενός ακόμη καταστατικού χάρτη δικαιωμάτων του Κρητικού λαού, του λεγόμενου «Οργανικού Νόμου» (1868).

Ύστερα, δεύτερο ριζίτικο τραγούδι από το Νίκο Ανδρουλάκη, «Τον αντρειωμένο μην τον κλαίς», αφού έτσι το επέβαλε η περίσταση. Τον λόγο έλαβε μετά ο Ειδικός Γραμματέας της Ένωσης, Α. Κούνδουρος, για την ανάγνωση του β’ μέρους της ιστορικής αφήγησης, που είχε ως θέμα την περίοδο από την επανάσταση του 1878, έως την περίοδο που η Κρήτη κέρδισε την αυτονομία της (1898). Η Επανάσταση του 1878, ξεκίνησε μετά τον Ρωσο-Τουρκικό πόλεμο του 1877 (στον οποίο η Τουρκία ηττήθηκε), και έτσι αναγκάστηκε για μια ακόμη φορά να παραχωρήσει –ξανά αυτονόητα- δικαιώματα στον Κρητικό λαό με την «Σύμβαση της Χαλέπας» (1878), την οποία οι Κρητικοί αποδέχθηκαν ως «προσωρινή λύση, μέχρι την τελική ένωση με την Ελλάδα». Η μη τήρηση όμως και αυτής της σύμβασης από τον Τούρκο κατακτητή, οδήγησε σε νέα επανάσταση, αυτή του 1895 (η επονομαζόμενη και «τυχερή»), με ηγετική φυσιογνωμία τον Σφακιανό δικαστή και επαναστάτη Μανούσο Κούνδουρο. Σε εκείνη την επανάσταση, το τότε Ελληνικό Κράτος απέστειλε για πρώτη φορά στρατιωτική δύναμη σε ενίσχυση των επαναστατών, ενώ τότε η Τουρκία βρήκε αφορμή και κήρυξε τον πόλεμο του 1897 εναντίον της Ελλάδας, ο οποίος κατέληξε στην ατιμωτική ήττα και την επιβολή διεθνούς κατοχής και ελέγχου. Στην Κρήτη, οι αρχηγοί των μεγάλων δυνάμεων, επέβαλαν το καθεστώς αυτονομίας, και ο τουρκικός στρατός, μην μπορώντας να φέρει αντίδραση, αποχώρησε οριστικά στις 3.11.1898. Σε διαλείμματα της ανάγνωσης του Α. Κούνδουρου, το μέλος του ΔΣ της Ένωσης Μ. Παπαδογιάννη, διάβασε επιστολές και ψηφίσματα της εποχής.

Στην συνέχεια, πήρε το λόγο ο Γ. Γραμματέας για την ανάγνωση του γ’ μέρους, που αφορούσε στην περίοδο της Κρητικής Πολιτείας (1898-1912). Η Κρήτη έγινε προσωρινά αυτόνομο κράτος, υπό την αιγίδα των μεγάλων δυνάμεων, και απέκτησε αρμοστές τον Πρίγκηπα Γεώργιο και τον Αλέξανδρο Ζαΐμη. Σχηματίστηκε κυβέρνηση (με έναν από τους υπουργούς της τον Ε. Βενιζέλο), και ψηφίστηκε το «Σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας», αφού σίγησε προσωρινά η κλαγγή των όπλων. Η αυταρχικότητα όμως του Πρίγκηπα Γεώργιου, τον έφερε σε σύγκρουση με το λαϊκό αίσθημα, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει το Κίνημα του Θερίσσου (1905), με ηγέτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ακολούθησε το Κίνημα του Γουδή (1909) στην Ελλάδα, και η ανάδειξη του Ελευθερίου Βενιζέλου σε κεντρικό πρόσωπο της πολιτικής σκηνής, ως πρωθυπουργού. Η περίοδος της Κρητικής αυτονομίας, κλείνει με την κήρυξη των Βαλκανικών Πολέμων, το 1912.

Στο τελευταίο μουσικό διάλειμμα, ακούστηκε ένα ταμπαχανιώτικο τραγούδι «Τα βάσανα με θρέφουνε», ίσως ενδεικτικό των τελευταίων ετών της συνύπαρξης του χριστιανικού με τον μουσουλμανικό πληθυσμό στην Κρήτη. Μετά ο Ειδικός Γραμματέας διάβασε το δ’ και τελευταίο μέρος του έργου του Θ. Πολάκη, που αναφερόταν στην Ένωση της Κρήτης με την Ελλαδα, από το 1913 και έπειτα, η οποία έμεινε να εορτάζεται με επίσημη ημερομηνία την 1.12.1913. Χαρακτηριστική είναι και η μαρμάρινη πλάκα που τοποθετήθηκε στο Φρούριο του Φιρκά των Χανίων, εκείνη την ημέρα της ύψωσης της γαλανόλευκης σημαίας, που διαβάζει: «Τουρκοκρατία εν Κρήτη, 1669-1913, ήτοι 267 έτη, 7 μήνες και 7 ημέρες αγωνίας». Αυτές είναι και οι κινητήριες δυνάμεις της κρητικής ιστορίας, ήτοι: η άρνηση της ξένης εξουσίας, η απόρριψη της βίας και της αυθαιρεσίας, η δικαιοσύνη απέναντι στην αδικία, η πρόοδος απέναντι στη στασιμότητα ή την οπισθοδρόμηση.

Μετά το τέλος της ιστορικής αφήγησης, η οποία αξίζει να σημειωθεί ότι, σε όλη την διάρκειά της συνοδευόταν από την αδιάκοπη προβολή σχετικών ιστορικών εικόνων (πάνω από 75 τον αριθμό) στην μεγάλη οθόνη της αίθουσας, οι οποίες συνόδευαν το κείμενο, έτσι ώστε να είναι πιο εύληπτο και να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον των ακροατών, ο Αντιπρόεδρος της Ένωσης, Β. Γουμενάκης ανέγνωσε τα συμπεράσματα του συγγραφέα Θ. Πολάκη, τόσο για την πορεία και το αποτέλεσμα των ενωτικών επαναστάσεων, αλλά και για τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικράτησαν στην Κρήτη όλη αυτή την μεγάλη ιστορική περίοδο. Μετά την γνώμη του συγγραφέα, ο οποίος φάνταζε να είναι παρών σε όλη την διάρκεια της εκδήλωσης, ακόμη και αν στην πραγματικότητα βρισκόταν στο Ρέθυμνο, όπου κατοικεί μόνιμα, ακούστηκε πάλι η διαχρονική και στεντόρεια φωνή του μεγάλου πολιτικού και ευεργέτη, Γεωργίου Ξενουδάκη, ο οποίος εδώ και 130 χρόνια, είχε προειδοποιήσει για την διφορούμενη και υπονομευτική πολιτική των μεγάλων Δυνάμεων στα ελληνικά πράγματα, σε όλο το ιστορικό γίγνεσθαι της Ελλάδας, από την απελευθέρωση του 1830 έως και σήμερα. Φωνή, η οποία δεν σταματά να είναι απελπιστικά επίκαιρη και στις μέρες μας.

Μετά, τα φώτα της αίθουσας χαμήλωσαν, και ακούστηκε η φωνή ενός ακόμη μέγιστου Κρητικού, του Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος στην τελευταία συνέντευξή του πριν πεθάνει το 1953, στο γαλλικό ραδιόφωνο, τόνισε τις ίδιες προειδοποιήσεις του Γ. Ξενουδάκη, ως παραίνεση στους Έλληνες της εποχής, για να μην επαναλάβουν τα λάθη του παρελθόντος. Δυστυχώς όμως, ούτε και αυτός βρήκε «ευήκοα ώτα»…

Την εκδήλωση (η οποία σημειωτέον κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον των παρισταμένων για πάνω από 2 συνεχείς ώρες) ανέλαβε να κλείσει ο Ειδικός Γραμματέας, Ανδρέας Κούνδουρος, ο οποίος κατάφερε να συνοψίσει σε λίγα λεπτά της ώρας τα συμπεράσματα και τους προβληματισμούς ολόκληρης της τριλογίας εκδηλώσεων της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών, με τίτλο «Η Πορεία προς την Ένωση, 1913-2013», καταχειροκροτούμενος από τους ακροατές.

Μετά το τέλος της παρουσίασης και κατά τη διάρκεια του καθιερωμένου σφακιανού κεράσματος που επακολούθησε, πολλοί παρευρισκόμενοι έδωσαν συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές και εξέφρασαν την άποψη ότι, αυτή η παρουσίαση, μαζί με την μουσική της επένδυση, επιβάλλεται αφενός μεν να προβληθεί σε μεγαλύτερες διαστάσεις και σε πιο ευρύ κοινό, αλλά και αφετέρου δε να βρει μιμητές από φορείς και σωματεία της κρητικής παροικίας στην Αττική, αλλά και στην Κρήτη.

Για το Δ.Σ. της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών

Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας

Σήφης Μανουσογιάννης Βασίλης Θωμάς

 

 

 

 

 

 

INB14022014

 

 

Είσοδος Μελών

Ποιός είναι online?

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 65 επισκέπτες και κανένα μέλος

Αναζήτηση