ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ. Τη δικαιοσύνη κατά ένα μέρος την ασκούσαν οι άρχοντες των χωριών και

κατά το υπόλοιπο η συνείδηση του καθενός.

Μερικοί από τους γραπτούς νόμους:

<< Οι ιδιαίτεροι νόμοι των Σφακίων περί κληρονομιάς

ουδέν εχορήγουν τω θήλει εκ της ακινήτου πατρικής περιουσίας, εάν είχεν  άρρενας  αδελφούς.  

 1. Όταν αποθάνη τις των Σφακιανών και αφήση τέκνα αρσενικά ή θηλυκά να τον κληρονομούν αυτά  μόνα,

χωρίς να εμβαίνη άλλος συγγενής, ως εις τας λοιπάς επαρχίας γίνεται.  

 2. Άμα υπανδρεύση ένας πατέρας τας θυγατέρας του, ή αδελφός τας αδελφάς του,

όντες αμφότεροι  εις νόμιμον ηλικίαν, πρέπει να ευχαριστηθούν  με την προίκαν  όπου των δίδεται

εις καιρόν του γάμου και να μην ημπόρουν  πλέον να ζητούν.  

 3. Όταν αποθάνη ο άνδρας και αφήση την γυναίκα του, πρέπει αυτή να ζωοτροφήται

από τα εισοδήματα της ανδρικής περιουσίας εν όσω θέλει να μείνη  εις το σπίτι του ανδρός.

Το αυτό γίνεται και διά τον χηρεύσαντα άνδρα  εάν έχει  περιουσίαν η γυναίκα του.   

 4. Όταν ένας  πατέρας έχη παιδία αρσενικά και εγγόνια αρσενικά ή θηλυκά από υιόν του αποθανόντα,

 λαμβάνουν  και αυτά το ανάλογον  του πατρός των από την πάππου των περιουσίαν.  

 5. Όταν ένας κάμη διαθήκην με σώας  τας φρένας και έμπροσθεν μαρτύρων πρέπει να ενεργείται,

 καθώς διατάσσει ο αποθνήσκων>>.   

 Η έλλειψη σαφών κανόνων δικαιοσύνης πολλές φορές κατέληγε στην αυτοδικία δηλαδή ο θιγόμενος χτυπούσε

ή και σκότωνε αυτόν που τον έθιξε. Αυτή η πράξη δημιουργούσε βεντέτα μεταξύ των δύο οικογενειών και

 η θιγόμενη οικογένεια σκότωνε τον πλησιέστερο συγγενή του φονιά, αν δεν μπορούσε να βρει τον ίδιο.

Δυστυχώς υπήρχε το έθιμο να προσπαθούν οι αντίπαλοι να σκοτώνουν τους περισσότερο άξιους

από την άλλη οικογένεια με αποτέλεσμα να χάνονται ικανοί άνθρωποι που η πατρίδα τόσο τους χρειαζόταν.

 Σε αρκετές περιπτώσεις η οικογένεια του φονιά ή αυτή που θεωρούσε λογικότερο να φύγει από το να αντιπαρατεθεί,

έφευγε  από το χωριό.   

  Ο υπέρμετρος εγωισμός ήταν η αιτία της βεντέτας, ένα περιστατικό άκουσα από παλαιότερους και το παραθέτω,

Κάποτε στο πανηγύρι των Δώδεκα Αποστόλων στη Χώρα Σφακίων όπου οι άνδρες ήταν στολισμένοι και με τα όπλα τους,

πήγε και κάθισε ένα πουλί στο καμπαναριό του ναού, ένας άνδρας τράβηξε όπλο για να το σκοτώσει

ο φίλος δίπλα του λέει άφησε τω σε μένα, πάνω στο λόγο ένας τρίτος  από άλλη οικογένεια τράβηξε και σκότωσε το πουλί.

 Πείραγμα το πείραγμα στον πρώτο  κατέληξε στο θάνατο επτά ανθρώπων από τις δύο οικογένειες στο περίβολο του ναού.    

 ΡΙΖΙΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΒΕΝΤΕΤΑ)

Μια καλογρά εμήνυσε τω Σφακιανώ μαντάτο:
<< Να το κατέτε, Σφακιανοί , ούλοι , μικροί μεγάλοι,
ο νιός απού σκοτώθηκε ήταν εμένα γιός μου.
τα τρίμερα περάσανε , τα νιάημερα εφτάξα,
μα τα σαράντα δεν περνού , το Χάρο σάσε μπέμπω,
λογαριασμό να δώσετε για το κορμί του γιού μου>>.

 

   Ευτύχημα ήταν όταν βρίσκονταν άξιοι άνθρωποι στο χωριό και με τις  προσπάθειες τους κατάφερναν να φέρουν σε συμφωνία τις δύο οικογένειες  με σκοπό να σταματήσει το κακό.

Συνήθως το τέλος μιας βεντέτας (σιάξιμο)σφραγιζόταν από ένα γάμο μεταξύ των δύο οικογενειών.