ΓΑΜΟΣ .

 Μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα οι γονείς ή οι στενότεροι συγγενείς έπρεπε να
 
βρουν νύφη στο νέο της οικογένειας τους. Ο έρωτας ήταν κατακριτέος ειδικά σε μια νεαρά,

μπορούσε να της στοιχίσει και την ζωή της. Τα περισσότερο σεβαστά πρόσωπα

της οικογένειας αποστέλλονταν να μιλήσουν στον πατέρα της μέλλουσας νύφης το

προξενιό. Αν ο πατέρας της νύφης δεν δεχόταν, έλεγε ευγενικά μια δικαιολογία και δεν

υπήρχε πρόβλημα, αν  όμως έδινε το λόγο του δεν υπήρχε γυρισμός ή μη μόνον δια του

αίματος. Σε αρκετές των περιπτώσεων η νύφη δεν γνώριζε το γαμπρό.

Η συνηθέστερη ηλικία για γάμο ήταν μέχρι και τον 19ο αιώνα η νύφη γύρω στα 16 και ο γαμπρός από

30 μέχρι 45 ετών. Τουλάχιστον οκτώ ημέρες πριν έπρεπε να έχουν γίνει τα καλέσματα.
 
Το Σάββατο το βράδυ προσέρχονταν οι καλεσμένοι με τα δώρα τους (κανίσκια) δηλαδή

ένα κριό ή  ένα πρόβατο ή κρασί στα σπίτια των συμπεθέρων, και ξεκινούσε το φαγοπότι

μετά τραγουδούσαν ριζίτικα και έπειτα συνέχιζαν με  λύρα και χορό, μέχρι πρωίας. Στο

χορό χόρευαν οι δύο πρώτοι και οι άλλοι του κύκλου περίμεναν την σειρά τους, χόρευαν

μαζί άνδρες και γυναίκες αλλά με σεμνότητα. Συνήθης προσφωνήσεις για το κρασί ήταν:

Eυοίβα, Χαίρεστε, Ολογιές τση συντροφιά σας κ.α.

Την Κυριακή το πρωί πήγαιναν στην εκκλησία και μετά ξανά στο σπίτι για φαί.

Ακολούθως ένοπλοι με την σημαία μπροστά ξεκινούσαν για το σπίτι της νύφης τραγουδώντας.

Έπαιρναν την νύφη από το σπίτι της και κατευθύνονταν προς την εκκλησία, ακολουθούσε το μυστήριο του γάμου

όπου στο τέλος ένας ένας χαιρετούσε το ζευγάρι προηγούνταν οι κοντινοί συγγενείς και ο κουμπάρος και

έδιναν το χάρισμα τους αν δεν είχαν δώσει προηγουμένως κανίσκι.   Όταν η πομπή γυρνούσε στο σπίτι του γαμπρού

δινόταν στη νύφη το μελοκάρυδο και  με μαχαίρα έκαναν ένα σταυρό στο ανώφυλιο της πόρτας.
 
Το γλέντι συνεχιζόταν ακατάπαυστο* μέχρι και το πρωί της Τετάρτης οπότε

παρουσιαζόταν η νύφη και με το δίσκο της κερνούσε ρακί σημάδι ότι τέλειωσε το γλέντι.

Οι εδικοί του γαμπρού μοίραζαν από ένα γαμοκούλουρο στους καλεσμένους και από δύο

στους κουμπάρους και αυτοί έφευγαν για τα σπίτια τους.

 

 Προυκιά, η νύφη μέχρι και τον 19ο αιώνα έπρεπε να κατασκευάσει η ίδια την προίκα της

που αποτελούνταν κυρίως από ρουχισμό όπως υφαντά σεντόνια, υφαντές πατανίες.

Ανάμεσα στα προικιά η νύφη ανάλογα με την μπόρεση της οικογένειας της έπαιρνε και

ένα αργαλειό ό οποίος αργότερα αντικαταστάθηκε από μια γαζωτική μηχανή.

 

Προυκολόοι. Ονομάζονταν οι άνδρες που πήγαιναν στο σπίτι της νύφης για να

μεταφέρουν με τραγούδια και μπαλωτιές τα προικιά της νύφης στο σπίτι του γαμπρού.

Κλεψιά(Απαγωγή  γυναίκας ). Τους προηγούμενους αιώνες μερικές φορές ο νέος με ή

χωρίς την συγκατάθεση της κοπελιάς  την απήγαγε και την παντρευόταν σε αυτή την

περίπτωση η νύφη δεν έπαιρνε τίποτα από την περιουσία που της αναλογούσε. Η

απαγωγή σε κάποιες περιπτώσεις μπορούσε να καταλήξει σε φονικό από την μεριά των

συγγενών της νύφης αν δεν ήθελαν το γαμπρό.

   Δεν πρέπει να ξεχνούμε και τις διακρίσεις μεταξύ των οικογενειών που υπήρχαν τους περασμένους αιώνες

 και οι οποίες απεικονίζονται στο θέμα του γάμου από τον Παπαδοπετράκη.

<< Εντεύθεν η μέχρις εσχάτων επικρατούσα ιδέα εν Σφακίοις ότι, ως καταγόμενοι από

βασιλικούς Πρήγκιπας ετήρουν αυστηρώς την οικογενειακήν υπεροχήν και ποτέ δεν

συνήπτον γάμους με υποδεεστέρας οικογενείας οι Πρόκριτοι, όπερ εθεώρουν ως τον

μέγιστον εξευτελισμόν >>.
 

     ΡΙΖΙΤΙΚΟ

 «Παιδιά, κι ειντά ‘ν’ οι μπαλοτές στσί Σφακιανές Μαδάρες,

  Παιδιά, λαγό ζυγώνουνε γή αγρίμι κυνηγούνε,

  Μουδέ λαγό ζυγώνουνε γή αγρίμι κυνηγούνε,

  μόν’ κάνουν γάμο στά Σελλιά καί περιξεφαντώνουν».
 

   
* Κατά διαστήματα οι χωριανοί έπαιρναν τους καλεσμένους για να ξεκουραστούν δυο ώρες μα και  οι καλεσμένοι  πρόσεχαν να μη φύγουν όλοι αλλά σταδιακά για να μη χαλάσει το γλέντι.