Γενικές πληροφορίες.
Μετόχι με την έννοια της λέξης προσεγγίζω τα πεδινά χωριά εκτός επαρχίας με αμοιγή σφακιανό πληθυσμό. Ένα από αυτά είναι και το χωριό Καρωτή Ρεθύμνης. Οι Σφακιανοί είχαν πάντα δύο χωριά ένα για το καλοκαίρι και ένα για να ξεχειμωνιάζουν τα πρόβατα τους το χείμώνα.
Η πρώτη αναφορά που συνάντησα για το χωριό εν σχέση με τα Σφακιά είναι ένα κείμενο της επανάστασης Δασκαλογιάννη στα 1770 όπου οι βοσκοί απαιτούσαν από τον αρχηγό να μην αρχίσει η επανάσταση, μέχρι να κατεβάσουν τα πρόβατα στον Δρυγιαδέ, περιοχή του χωριού Καρωτή.
Μέχρι το 1850 το χωριό χρησιμοποιούνταν από τους Σφακιανούς ως βοσκότοπος για να ξεχειμωνιάζουν τα πρόβατα τους. Οι Τούρκοι γύρω στο 1850 κατάργησαν το νόμο του πλησιαστού, αυτός ο νόμος έλεγε ότι μόνο ο γείτονας μπορούσε να αγοράζει περιουσία που ήταν προς πώληση. Η κατάργηση του νόμου αυτού καθώς και τα προνόμια που δόθηκαν από τον σηκωμό του 1858 άνοιξαν την πόρτα των Σφακιών. Ακολούθησε η μεγάλη μετακίνηση του πληθυσμού των Σφακίων προς τα πεδινά χωριά τα κατωμέρια όπως μέχρι τότε υποτιμητικά τα αποκαλούσαν. Έτσι σιγά σιγά άρχισε η μόνιμη εγκατάσταση των οικογενειών στην Καρωτή αφού μπορούσαν να αγοράζουν γη. Οι παλαιοί κάτοικοι, οι κατωμερίτες, μισούσαν τους εποίκους και αυτή η συνύπαρξη για να γίνει βάφτηκε πρώτα με αίμα. Ακόμα και στη θρησκεία υπήρχε διαχωρισμός οι Σφακιανοί είχαν δικό τους ιερέα. Τέλη του 19ου αιώνα κτίζεται ο ναός της Παναγίας κτήριο ιδιαίτερα δαπανηρό για την εποχή και τους ελάχιστους κατοίκους του χωριού.
Οι οικογένειες που κατοικούν την Καρωτή έχουν ρίζες κυρίως από το Ασφένδου, την Ίμπρο, το Καλλικράτη και το Ασκύφου.
Ονομαστικά μερικές από αυτές είναι οι: Βούρβαχης ή Βουρβαχάκης, Δαμανάκης, Μανταδάκης, Μανουσιουδάκης, Τζουγανάκης, Πολομαρκάκης, Καυκαλάς, Γανταδάκης, Γουνάκης καθώς και Γλέζος η οποία δεν υπάρχει πιά.
Στο χωριό θα βρήτε τοπωνύμια όπως Μαδαρός, Χαλασές, Κεφάλι, Μελισσόκηπος, Μπατσινέλα, Φαραγκούλια, Κεφάλα που παραπέμπουν σε αντίστοιχες τοποθεσίες των Σφακιών.
Παράλληλα με τις Σφακιανές οικογένειες το χωριό επικοίσθηκε και από οικογένειες της Ασί Γωνιάς όπως τους Κυμιωνίδες, τους Αντουράκηδες, τους Κεχουδάκηδες, τους Ψυχούντηδες, τους Πετράκηδες κα.
1922
Ήρωες της Μικρασιατικής εκστρατείας.
ΜΑΡΑΒΕΛΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, νεκρός.
ΡΟΔΙΤΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΤΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, νεκρός.
ΒΟΥΡΒΑΧΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, αιχμάλωτος.
ΒΟΥΡΒΑΧΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ(παρ.Κούτσουπας) ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ αιχμάλωτος.
ΒΕΛΟΝΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, αιχμάλωτος.
Ηρωικές πράξεις
ΒΟΥΡΒΑΧΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ(παρ. Ξουλής) ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ, μετέφερε τον επίσης χωριανό μας τραυματία Μανταδάκη Ιωάννη στη πλάτη του κατά την οπισθοχώρηση σώζοντας τον. Σύμφωνα με μαρτυρίες συμπολεμιστών του ήταν από τους ανδρείους πολεμιστές μάλιστα ανέφεραν ότι κουβαλούσε βαρύ πολυβόλο. Ο ίδιος μου είχε εκμυστηρευτεί ότι όταν άλλαξε η κυβέρνηση το 1920 άλλαξαν τα δίκοχα στους στρατιώτες και τους φόρεσαν μπερέ(Βασιλικό σύμβολο). Αυτός σαν Βενιζελικός αρνήθηκε να απαρνηθεί το δίκοχο και τον μαστίγωσαν αν και ήταν στη πρώτη γραμμή.
ΒΟΥΡΒΑΧΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ( 1899 -1987), παππούς μου, μετέφερε τον Ρεθεμνιώτη στρατιώτη Γαβαλά στην οπισθοχώρηση από την Ανατολική Θράκη σώζοντας τον. Τα παιδιά του το ανέφεραν στο θείο μου Στυλιανό και τιμούσαν την οικογένεια μας. Να προσθέσω ότι ο παππούς μου μετέφερε σπόρους φιστικιών από την Αδριανούπολη και έτσι ξεκίνησε η καλλιέργεια τους για πρώτη φορά στα χωριά μας. Την Γερμανοκατοχή θα πατήσει νάρκη αλλά για καλή του τύχη σώθηκε με πολλαπλά τραύματα στην πλάτη.
1941-1945 ΚΑΤΟΧΗ - ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Η παγωνιά της κατάληψης της Ελλάδας έχει μεταφερθεί και στη Κρήτη. Στις 28 Μαΐου 1941 στη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης στο Ρέθυμνο θα τραυματιστεί ο Μανταδάκης Ιωάννης. Ο ίδιος μου είχε δείξει το τραύμα του στη κοιλιακή χώρα. Ένας Γερμανός πιλότος θα πέσει στη θάλασσα του Πετρέ αν και κάποιοι τον πυροβόλησαν δεν τον πέτυχαν. Μετά μπήκαν στη θάλασσα χωριανοί και τον έβγαλαν έξω με παρέμβαση του Μιχάλη Βούρβαχη (Πραμάτση) δεν τον εκτέλεσαν αλλά τον παρέδωσαν στο σταθμό χωροφυλακής της Επισκοπής. Οι χωριανοί πιστεύουν ότι το περιστατικό αυτό ήταν και η αιτία του βομβαρδισμού του χωριού μας, ενώ το νησί είχε καταληφθεί.
Η Καρωτή βομβαρδίζεται, οι χωριανοί προ νοώντας είχαν φύγει και έμεναν για μέρες στο σπήλαιο της Αγίας Παρασκευής. Το αποτέλεσμα των βομβαρδισμών ήταν η δολοφονία όλης της οικογένειας Μαραβελάκη εκτός του μικρού Ελευθερίου ο οποίος έτυχε να μην ευρίσκεται στο σπίτι τους καθώς και αρκετά σπίτια του χωριού που ισοπεδώθηκαν. Μετά την κατάληψη της Κρήτης οι Γερμανοί για να φυλάνε το κόλπο του Αλμυρού από απόβαση εγκατέστησαν τρία κανόνια, στη περιοχή του Αγίου Ιωάννη στο Πετρέ. Καθ΄όλη την διάρκεια της Κατοχής συντηρούσαν εκεί μια αξιόλογη δύναμη ανδρών τους και με τις ανάλογες αγγαρείες μετέφεραν το νερό από την Παλιά Βρύση στο φυλάκιο τους. Όταν αναχώρησαν τίναξαν στον αέρα το ναό του Αγίου Ιωάννου ο οποίος και ξανακτίστηκε τη δεκαετία του 1960 από δωρεές των απόδημων χωριανών της Αυστραλίας.
Στην αντίσταση εντάχθηκαν αρκετοί χωριανοί ανάμεσα τους και ο Ιερώνυμος Βουρβαχάκης. ο Μάρκος Στ. Βουρβαχάκης μετέπειτα πρόεδρος του χωριού, τα αδέλφια Ιωάννης, Δημήτριος και Στυλιανός Μανταδάκη. Οι Μανταδάκηδες στη περιοχή του Δρυγιαδέ είχαν υπό την προστασία τους ομάδα Άγγλων αξιωματικών της κατασκοπίας, οι οποίοι είχαν ασύρματο, και έδιναν στοιχεία στο Κάιρο. Ο Δημήτρης Μανταδάκης σε αφήγηση του, μου είπε, απορώ πως δεν άκουσαν οι Γερμανοί το φορτιστή του ασύρματου όταν λειτουργούσε, προφανώς ήταν κάποια βενζινομηχανή που έκανε θόρυβο ενώ πάρα πολύ κοντά ήταν ένα προσωρινό φυλάκιο των Γερμανών.
Η οικογένεια του παππού μου Ιωάννη Ιερ. Βουρβαχάκη έμενε σε αγροτόσπιτο στα σημερινά καταλύματα του Λερά. Οι Γερμανοί έχουν πληροφορίες ότι ο γιος του Ιερώνυμος Βουρβαχάκης είναι στην αντίσταση. Ένα μεσονύκτιο τους κυκλώνουν και διενεργούν έρευνα, συλλαμβάνουν τα περισσότερα μέλη της οικογένειας, μετά από ώρες αφήνουν τους υπόλοιπους και κρατούν τα αδέλφια, Σταύρο (μετέπειτα άτυχο αεροπόρο) και Ιερώνυμο. Ο Σταύρος όπως ήταν φιλομαθής είχε μάθει Γερμανικά έτσι κατάφερε να τους πείσει ότι δεν είχε σχέση με την αντίσταση και τον άφησαν ελεύθερο. Τον Ιερώνυμο τον παρέλαβαν δύο στρατιώτες για να τον μεταφέρουν στη διοίκηση τους. Ήταν η εποχή που ζευγαρώνουν οι αρκάλοι(ασβοί) οι οποίοι κάνουν ιδιαίτερο θόρυβο, εκεί ο Ιερώνυμος τους λέει τη λέξη Παρτιζάν δηλαδή αντάρτες. Φεύγει ο ένας φρουρός και ανεβαίνει να δει τη συμβαίνει, σε αυτή τη φάση ο Ιερώνυμος δίνει μια σπρωξιά στον άλλο φρουρό και το βάζει στα πόδια. Οι σφαίρες από το πολυβόλο περνούσαν δίπλα του αλλά ο αγωνιστής ως σίφουνας χάθηκε στο σκοτάδι. Η οικογένεια μας ακούει τους πυροβολισμούς και θεωρεί ότι τον σκότωσαν. Ο φυγάς αγωνιστής κινείται γρήγορα και επιστρέφει στου Λερά οπότε και δάκρυα χαράς φεύγουν από τα μάτια του πατέρα του. Οι επόμενες κινήσεις της οικογένειας ήταν η άμεση αποχώρηση από την περιοχή. Πρόβατα και ότι κινητό μπορούσαν να πάρουν το πήραν και ξεκινούν ένοπλοι για την περιοχή του Καμπανού όπου βολεύει η περιοχή λόγω της βλάστησης για να κρυφθούν. Έχει πια αρχίσει να ξημερώνει και στη περιοχή της Κεφάλας λίγο έλειψε η οικογένεια μας να πέσει πάνω στους Γερμανούς που οδηγούσαν μια ομάδα χωριανών προς τον Αι Γιάννη για αγγαρεία. Ένας αγνός πατριώτης ο Ευάγγελος Κυμιωνής αντιλαμβάνεται από μακριά ότι οι δικοί μας θα πέσουν πάνω στους Γερμανούς και τους ειδοποιεί με τις λέξεις ''κάτσετε εκεια'' (δηλαδή μείνετε εκεί). Να σημειώσω ότι οι δικοί μας κρατούσαν μακριά τουφέκια και μαζί τους ήταν και ο Άγγελος Ανδ. Τζουγανάκης (Τα τουφέκια τα έκρυβαν εκτός σπιτιού). Η Αντίσταση για να προστατεύσει τον Ιερώνυμο κανόνισε να τον φυγαδεύσει στη Μέση Ανατολή με υποβρύχιο όμως την τελευταία στιγμή πήγε στο Ροδάκινο ο αδελφός του Αλκιβιάδης και τον έπεισε να μην φύγει. Όπως ο ίδιος μου ανέφερε χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές ως αγγελιοφόρος μεταξύ των ομάδων αντίστασης μάλιστα μου είπε ότι το πιστόλι του το έβαζε πίσω από την κουκούλα του ράσου του και τις σημειώσεις τις έραβε στα μανίκια του.
Ιδιαίτερη αναφορά θα κάνω στον Ευάγγελο Γ. Σταγάκη ο οποίος ήταν η ψυχή της αντίστασης όπως μου ανέφερε ο θείος μου ο Ιερώνυμος.
Δυνατό στέλεχος της αντίστασης ήταν και ο απόστρατος αξιωματικός του στρατού, Γουνάκης Στέφανος, ένας λεβέντης και σοβαρός άνθρωπος.
ΚΩΜΙΚΟΤΡΑΓΙΚΑ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΟΚΑΤΟΧΗΣ.
A. Μια φορά ο θείος μου ο Ιερώνυμος Βουρβαχάκης είχε πάρει τον αδελφό του Νίκο ( πιτσιρίκι τότε γεννηθείς 1936)
στα πρόβατα και συγκεκριμένα πήγαν στη περιοχή του Πύργου, κάποια στιγμή έφυγε ο μικρός της προσοχής του και
μπήκε σε ναρκοπέδιο. Ο Ιερώνυμος τον είδε και του ανέφερε ότι κρατά ένα πουλάκι ανάμεσα στις παλάμες του
και αν γυρίσει από τα ίδια βήματα που μπήκε θα του το δώσει, με αυτό τον ευρηματικό τρόπο έσωσε τον αδελφό του.
Β. Μια άλλη φορά ο θείος μου ο Αλκιβιάδης έβοσκε τα πρόβατα απέναντι από τον Άγιο Ιωάννη στο Πετρέ δηλαδή
στην ευθεία του Γερμανικού φυλακίου, μαζί του είχε και τον μικρό αδελφό του Νίκο. Κάποια στιγμή αρχίζουν
να πέφτουν οι σφαίρες βροχή, και τα πρόβατα τους να θερίζονται. Σαν αστραπή ο Αλκιβιάδης
αρπάζει τον αδελφό του και καλύπτονται πίσω από ένα βράχο. Τι συνέβηκε ένας Γερμανός στρατιώτης
έλαβε γράμμα όπου αναγγελλόταν ο θάνατος της οικογενείας του, ο άνθρωπος τρελάθηκε πήρε
το πολυβόλο και έριχνε και όπου πήγαιναν, μετά που άδειασε το πολυβόλο ενεργοποίησε μια χειροβομβίδα
και αυτοκτόνησε. Αυτό είναι ο πόλεμος και τα αποτελέσματα του.
Γ. Ο κλέψας του κλέψαντος.
Οι Γερμανοί στο φυλάκιο τους στον Άγιο Ιωάννη διατηρούν ένα μαντρί όπου έχουν διάφορα ζώα πρόβατα, γουρούνια κα.,
για ίδια κατανάλωση, τα οποία βεβαίως είχαν πάρει με διάφορους τρόπους από κοντινά χωριά. Από την Καρωτή μόνο το
τελευταίο χρόνο της Κατοχής δηλαδή το 1944 έκλεψαν μερικά πρόβατα από την περιοχή της Αγίας Παρασκευής,
φαίνεται ότι αντιμετώπιζαν προβλήματα εφοδιασμού.
Δύο νεαροί από την οικογένεια των Βούρβαχοι ο Ιερώνυμος και ο ξάδελφος του Μανόλης (από τους Σήφηδες) βόσκουν τα
πρόβατα τους δίπλα από το Γερμανικό φυλάκιο και βλέπουν με μισό μάτι τα ζώα των Γερμανών. Μια ματιά στα ζώα αλλά και
δυο στο συρματόπλεγμα καθώς και τις νάρκες που είναι τοποθετημένες πάνω του. Κάποια χρονική στιγμή ανακαλύπτουν ένα
σημείο από όπου συρόμενοι μπορούν να μπουν στο Γερμανικό φυλάκιο και να προσεγγίσουν το μαντρί των ζώων. Ένα
βράδυ περνά μέσα στο φυλάκιο ο Ιερώνυμος και ανοίγει το μαντρί αμέσως τα ζώα ξεχύνονται προς τον εξωτερικό φράκτη και
ενεργοποιούνται οι νάρκες γίνεται χαμός. Οι Γερμανοί ανάβουν τους προβολείς και ψάχνουν να δουν τι γίνεται. Ο Ιερώνυμος
καταφέρνει να ξεφύγει ασφαλής αλλά χωρίς να κλέψει κανένα ζωντανό. Την επόμενη μέρα στο πλάι της Κουρνής ένα από τα
γουρούνια είχε καταφέρει να φύγει ζωντανό και έβοσκε. Το βλέπει ο Ιερώνυμος και καταφέρνει με ένα κτύπημα μαχαιριού να
το σκοτώσει. Ακολούθως φέρνει ένα γαϊδουράκι και φορτώνοντας διάφορα ξύλα ανάμεσα στα οποία κρυβόταν και το
γουρούνι κατάφεραν να διαφύγουν την προσοχή των Γερμανών οι οποίοι με τα κυάλια επέβλεπαν την περιοχή.
ΝΕΚΡΟΙ
Κατά τον αεροπορικό βομβαρδισμό του χωριού σκοτώθηκε η οικογένεια Μαραβελάκη καθώς και μια ξαδέλφη της συζύγου που έτυχε να τους έχει επισκεφθεί από την Αρχοντική δε γνωρίζω όμως το επίθετο της.
Μαραβελάκης Στυλιανός του Δημητρίου,
η σύζυγος του Αικατερίνη και τα παιδιά τους:
Γιάννης Μαραβελάκης
Σοφία Μαραβελάκη
Ρουμπίνη Μαραβελάκη
Αιχμαλωτισθέντες για τα στρατόπεδα εργασίας χάθηκαν κατά την βύθιση του πλοίου μεταφοράς τους
α. Σταγάκης Στυλιανός (αδελφός του Σταμάτη).
β. Γουνάκης Ιωάννης.
Ο Δαμανάκης Γεώργιος του Κωνσταντίνου σκοτώθηκε από νάρκη στο Κάμπο της Επισκοπής.
ΤΡΑΥΜΑΤΙΕΣ
Ήρωες της Μάχης της Κρήτης στο Ρέθυμνο.
Ο Ιωάννης Μανταδάκης και ο Σταγάκης Ευάγγελος συμμετείχαν με το σώμα του καπετάν Πετράκη στη Μάχη της Κρήτης. Ο ήρωας Μανταδογιάννης τραυματίστηκε βαριά στις 28 Μαίου 1941, μετά από νοσηλεία στο νοσοκομείο Ρεθύμνης κατάφερε και επέζησε.
Σταγάκης Ευάγγελος. Ο ήρωας της Μάχης της Κρήτης τραυματίσθηκε στις 22 Μαίου 1941 επέζησε και εντάχθηκε στην αντίσταση.
Στρατιώτες του Αλβανικού Μετώπου. Πρώτος από αριστερά όρθιος είναι ο Δαμανάκης Γεώργιος που σκοτώθηκε από νάρκη μετά τον πόλεμο και πρώτος από αριστερά καθήμενος είναι ο Τζουγανάκης Ευάγγελος του Κων/νου.
1945 - 1949 Εμφύλιος Πόλεμος.
Σε αυτόν τον αδελφοκτόνο πόλεμο σκοτώθηκε ο έφεδρος στρατιώτης
Σταγάκης Μαρίνος (αδελφός του Στυλιανού ή Κουταλιανού).
Επίσης τραυματίσθηκε βαρύτατα ο χωροφύλακας Βουρβαχάκης Ιερώνυμος.
1948
Η έλλειψη εργασιών έστρεψε αρκετούς νέους του χωριού μετά την Κατοχή να καταταγούν ως χωροφύλακες.
Από αριστερά ο Μαρίνος, ο Ιερώνυμος και ο Χαράλαμπος από τους Βούρβαχοι σε συνάντηση τους στην Αθήνα το 1948.
Ο Ιερώνυμος αργότερα τραυματίστηκε στον Εμφύλιο Πόλεμο απολύθηκε και μετανάστευσε στην Αυστραλία.
12 - 2 - 1956
Σταύρος Ιωάννη Βουρβαχάκης (1932-1956). Ιπτάμενος ασυρματιστής - πολυβολητής.
Άσχημη μέρα για την οικογένεια μας αλλά και το χωριό η παραπάνω ημερομηνία. Σκοτώθηκε ο ιπτάμενος της Πολεμικής Αεροπορίας Σταύρος Ιωάν. Βουρβαχάκης που συμμετείχε σε ρίψη εφοδίων σε αποκλεισμένα χωριά του όρους Δίρφυς. Το αεροσκάφος C-47 στο οποίο επέβαινε ως πλήρωμα κάτω από δυσμενής συνθήκες προσέκρουσε στο βουνό. Υπηρέτησε και στο πόλεμο της Κορέας από τις 30 Μαΐου 1953 μέχρι 25 Φεβρουαρίου 1954 ως πλήρωμα του 13ου Σμήνους Αεροσκαφών.
Η ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΡΩΤΗΣ ΤΙΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ 1950 ΚΑΙ 1960.
ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Την εικοσαετία του 1950-1970 μια αύξηση του πληθυσμού του χωριού καθώς και η έλλειψη εργασιών οδήγησε το μεγαλύτερο μέρος της νεολαίας να μεταναστεύσει σε διάφορες χώρες. Εδώ παρουσιάζω τη ζωή στην Αυστραλία. Πρώτος πήγε μετανάστης ο Ιερώνυμος Βουρβαχάκης και μετά με προσκλήσεις πήρε και τους υπόλοιπους χωριανούς.
Από Αριστερά τα ζευγάρια:
Ιωσήφ Σταυρουλάκης και η σύζυγος του Αικατερίνη, Βούρβαχης Ιερώνυμος και Αλκιβιάδης μετά των συζύγων τους Νίτσα και Αικατερίνη.
Από αριστερά:
Ιερώνυμος και Νίτσα, Αικατερίνη και Αλκιβιάδης Βούρβαχοι.
Γάμος Γεωργίας Βελονάκη.
........
Γάμος Σταύρου Βανταράκη.
Γάμος Σταύρου Μιχ. Βανταράκη.
Ο γάμος της Βέρας Βουρβαχάκη με τον αξιόλογο άνθρωπο της Νίκο. Από αριστερά τους το ζεύγος Ν. Πολομαρκάκη - Καυκαλά και δεξιά το ζεύγος Ιερώνυμου Βουρβαχάκη και Νίτσας.
Ο γάμος του Στέλιου Ι. Βούρβαχη
Από αριστερά: Αντώνιος Βαχτσεβάνης, Βούρβαχης Στέλιος και Ελένη, Νίτσα και Αικατερίνη.
Ο μικρός με το παπιγιόν είναι ο συγχωρεμένος ξάδελφος μου Αντώνιος Βαχτσεβάνης και δίπλα του
ο αυταξάδελφος μου ο Γιάννης και η αδελφή του Ελένη.
...............
Από αριστερά:
Γεώργιος Βούρβαχης, Μαρίνα Βούρβαχη - Βαξεβάνη, Αντώνιος Βαξεβάνης, Αλκιβιάδης Βούρβαχης και η σύζυγος του Αικατερίνη, Νίτσα και ο σύζυγος Ιερώνυμος Βούρβαχης. Τα μικρά είναι ο Γιάννης και η Ελένη του Αλκιβιάδη.
.......
Τα αδέλφια Στέλιος, Μαρίνα, Αλκιβιάδης, Ιερώνυμος, Γεώργιος Βούρβαχοι (Γερωνύμηδες).
Το ζεύγος Πολομαρκάκη Νίκου και Καυκαλά και οι κουμπάροι τους Ιερώνυμος και Νίτσα Βούρβαχοι.
ΒΕΛΓΙΟ
Το χωριό πλήρωσε φόρο αίματος σε αυτή την μετανάστευση, ο Ιωάννης Κυμιωνής σκοτώθηκε ενώ εργαζόταν στο Βέλγιο. Ιδιαίτερα αγαπητό άτομο τον πένθησε όλο το χωριό. Αξίζει να αναφέρω τη σύζυγο του Ελένη Σταγάκη η οποία στάθηκε δυνατή και άξια γυναίκα, κατάφερε με κόπο να μεγαλώσει τα τρία ανήλικα παιδιά τους.
Στο Βέλγιο μετανάστευσε και ο Άγγελος Ανδ. Τζουγανάκης με την πολυμελή οικογένεια του. Ήταν ένας φιλότιμος και αξιόλογος χωριανός μας. (Δείτε και Γερμανοκατοχή). Μετά την επιστροφή του έμεινε για λίγο στο χωριό και μετά εγκαταστάθηκε μόνιμα στα Χανιά. Γιος του είναι ο μουσικός καλλιτέχνης Μιχάλης Τζουγανάκης που με το λαούτο του πέρασε τα όρια του νησιού μας. Επίσης ο Μανόλης διπλωματούχος ηλεκτρολόγος, και ο Αλέξης πυροσβέστης.
ΕΘΙΜΑ ΑΙΩΝΩΝ
1. Ένα ωραίο έθιμο που ακολουθούν ακόμα οι κάτοικοι του χωριού, είναι αυτό που γίνεται στην γιορτή του Αγίου Γεωργίου στις 23 Απριλίου.
Την ημέρα αυτή όλοι οι κατέχοντες πρόβατα ή αίγες(γίδια), τους φορούν τα μεγαλύτερα κουδούνια (τα τσαφαρώνουν) και με μπροστάρηδες τους τράγους τα φέρνουν στον Άγιο τα αρμέγουν και μοιράζουν το γάλα στους προσκυνητές. Είναι τιμή στον Άγιο αλλά και καλοτυχία για τους κτηνοτρόφους να φέρνουν τα κοπάδια τους στο πανηγύρι. Ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει ότι είναι μεγάλος κόπος για τους κτηνοτρόφους αυτή η μετακίνηση των προβάτων τους από τα χειμαδιά στο χωριό αλλά για τον « Άγιο χαλάλι o κόπος».
ΜΑΝΤΑΔΑΚΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΙ Ο ΜΙΚΡΟΣ ΤΟΥ ΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
Την διάρκεια που αρμέγονται τα πρόβατα ο ιερέας σταυρώνει τον μπροστάρη κριό ή τράγο.
Μάλιστα όταν φεύγουν τα πρόβατα περνούν κάτω από το πετραχείλι του ιερέα.
Μετά ακολουθεί κέρασμα με φαγητό και ποτό ευγενική προσφορά των κτηνοτρόφων του χωριού.
ΚΕΧΟΥΔΑΚΗΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ
Ο Νεκτάριος κρατά τον μπροσταρότραγο και περιμένει τον ιερέα να τον σταυρώσει.
2. ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
Κάθε χρόνο μια ή δύο μέρες μετά την γιορτή της Παναγίας το δεκαπενταύγουστο γίνεται πανηγύρι στο χωριό, σκοπός του να τιμηθεί η Παναγία αλλά και να βρεθούν κοντά χωριανοί, συγγενείς και φίλοι από όλες τις γωνιές της γης. Η επιτυχία των συνάξεων κεφιού και χαράς οφείλεται στην εθελοντική προσφορά των νέων του χωριού. Ιδιαίτερα θα αναφέρω την οικογένεια του Μανόλη Κυμιωνή που κάθε χρόνο προσφέρει το χώρο του σπιτιού του αφιλοκερδώς για την εκδήλωση.
Δε πρέπει να ξεχνούμε τον αείμνηστο ήρωα της Γερμανοκατοχής, Μαραβελάκη Στυλιανό του Δημητρίου
ο οποίος με δικιά του δαπάνη έφτιαξε την είσοδο στο περίφρακτο της εκκλησίας.
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Το χωριό αναφέρετε από τους Ενετούς με 194 κατοίκους το 1583.
Επί Τουρκοκρατίας θα κατοικηθεί και από πέντε οικογένειες Τούρκων ή Τουρκοκρητικών. Δεν μου ήταν και πολύ δύσκολο να εντοπίσω τα πέντε σπίτια τους μια και διέφεραν έστω και ως χαλάσματα από των ραγιάδων. Τα πέντε σπίτια ήταν το ένα στου ΛΕΡΑ τα καταλύματα, το δεύτερο στου Τίμιου Σταυρού(ΝΤΑΜΠΑΣΙ), το τρίτο στη ΚΕΦΑΛΑ τα καταλύματα των Κυμιωνίδων, το τέταρτο στου Παπαδόπουλου(Παπαδάκη ή Κατσουλιέρη) τα καταλύματα, και το πέμπτο του Βιγλίρη το σπίτι. Οι παλαιοί έλεγαν ότι θυμούνται μια νύφη από του ΝΤΑΜΠΑΣΙ να πηγαίνει στη ΚΕΦΑΛΑ.
Την δεκαετία του 1960 -70 που κάθε οικογένεια είχε από οκτώ τουλάχιστον παιδιά έγινε μια μεγάλη μετανάστευση κατοίκων κυρίως προς την Αυστραλία και την Γερμανία για εύρεση εργασίας.
Από το μικρό αυτό χωριό των 250 περίπου κατοίκων έχουμε ανθρώπους μας στην Αυστραλία, στην Αμερική, στον Καναδά, στην Ελβετία, στην Γερμανία, οι οποίοι και καλοί οικογενειάρχες είναι και τις παραδόσεις μας κρατούν. Θα αναφερθώ στο Στρατή Βούρβαχη δεύτερη γενιά Ελλήνων του Σίδνεϊ της Αυστραλίας και παίζει λύρα τι άλλο να πω.
ΑΣΧΟΛΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ
Κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι η καλλιέργεια της ελιάς, μάλιστα η οικογένεια Πολομαρκάκη διατηρεί ένα σύγχρονο εργοστάσιο λαδιού, μετά έρχεται η κτηνοτροφία, η παραγωγή χαρουπιού, αρκετά εσπεριδοειδή και κηπευτικά.
Μέχρι τη δεκαετία 1970 η οικογένεια Τζουγανάκη με τον Κωνσταντίνο και το γιο του Ευάγγελο κατασκεύαζαν πήλινα πιθάρια και ήταν ιδιαίτερα ικανοί αγγειοπλάστες.
ΣΥΛΛΟΓΟΙ
Στην Καρωτή επίσης βρίσκεται το κέντρο περιβαλλοντικής αγωγής και ενημέρωσης.
Το κέντρο διδάσκει εκπαιδευτικούς και μαθητές στην περιβαλλοντική αγωγή.
Λειτουργεί πολιτιστικός σύλλογος με ονομασία ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, με πρόεδρο τον μερακλή άνδρα Χρήστο Καυκαλά και δραστήριο μέλος την Δήμητρα Μανταδάκη - Ψυχουντάκη, κ.α., οι οποίοι κάνουν τακτικά αξιόλογες εκδηλώσεις.
Τον Μάρτιο του 2017 εκλέχθηκε για δεύτερη φορά πρόεδρος του συλλόγου η Ιωάννα Σταυρουλάκη Κυμιωνή.
ΞΩΚΚΛΗΣΙΑ
1. ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ
ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΣΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕ Ή ΜΕΣΑΠΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ 17-1-2009
( Η Μαρία Σταγογιαννάκη του ανιψιού μου Αντώνη )
Στη σπηλιά του Αγίου Αντωνίου έμεναν οι βοσκοί και φύλαγαν τα κοπάδια τους.
Ο συγχωρεμένος ο Ανδρέας Τζουγανάκης με το θείο μου τον Ιερώνυμο Βουρβαχάκη
μου διηγήθηκαν ότι λίγο μετά την κατοχή πήγαν κλέφτες να τους πάρουν τα πρόβατα.
Αυτοί τους αντιλήφθηκαν και άρχισαν να τους πετούν χειροβομβίδες από τα λάφυρα των Γερμανών.
Οι κλέφτες πήγαν στο διπλανό χωριό το Γεράνι και είπαν ότι μεγαλύτερο κίνδυνο δεν γνώρισαν στη ζωή τους.
Ο βράχος στον Άγιο Αντώνιο που κρέμεται να πέσει, η παράδοση λέει ότι ο διάβολος πείραζε τον Άγιο και αυτός έκανε τον διάβολο βράχο με ανοικτό στόμα στο χείλος του γκρεμού.
2. ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ
Ο Τίμιος Σταυρός γιορτάζει κάθε 14 Σεπτεμβρίου. Την παραμονή η οικογένεια Μανταδάκη μετά τον εσπερινό προσφέρει δείπνο στους προσκυνητές.
Σ
Σχολικό Έτος 1973-74. Διθέσιο δημοτικό Καρωτής, οι μαθητές των μικρών τάξεων.
1η από αριστερά. Ελένη Πολομαρκάκη, Μαρία Τζουγανάκη, Ρούλα Αντουράκη, Ειρήνη Πολομαρκάκη, Ειρήνη Βελονάκη.
2η σειρά. Δασκάλα, Βενετάκη Θεανώ, Βουρβαχάκη Δήμητρα, Βουρβαχάκη Κατερίνα, Βουρβαχάκης Αντώνιος.
3η σειρά. Μανουσάκης Γεώργιος, Πολομαρκάκη , Πολομαρκάκη Παγώνα, Βενετάκη Βαγγελιώ, Βουρβαχάκη Ελπίδα, Βιγδινάκης Ηλίας, Βούρβαχης Στυλιανός, Μανουσάκης Μανόλης, Μανταδάκης Αντώνιος, Βανταράκης Στέλιος(Αυστραλία), Βουρβαχάκης Σταύρος, Κυμιωνής Εμμανουήλ, και Βουρβαχάκης Ευάγγελος.
ΠΑΡΕΕΣ
Μιά καλή παρέα με τον Βαγγέλη Μανταδάκη, τον Ιερώνυμο, τον Χάρη και τον Γιάννη από τους Βουρβάχους. Έτσι ή αλλιώς οι καλές παρέες δεν λείπουν από το χωριό, ακόμα και αν δεν υπάρχει λόγος θα εφευρεθεί.
ΧΑΡΗΣ ΒΟΥΡΒΑΧΑΚΗΣ:
ΤΟ ΑΣΦΕΝΔΟΥ ΚΡΑΤΗΣΕ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΓΟΝΟΥΣ ΜΟΥ,
ΣΤΟΥΣ ΔΥΣΚΟΛΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ,
Η ΚΑΡΩΤΗ ΤΟΥΣ ΔΕΧΘΗΚΕ ΜΕ ΕΝΑ ΚΟΜΜΑΤΙ ΓΛΥΚΟ ΨΩΜΙ,
ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΔΥΟ ΤΟΠΟΥΣ ΘΑ ΤΟΥΣ ΤΙΜΩ,
ΚΙ ΑΣ ΜΗΝ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΩ.
ΓΙΟΡΤΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ 23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2009
Αφού τελείωσε ο εκκλησιασμός, προσφέρθηκε γάλα στους προσκυνητές, μετά βραστό κρέας, πιλάφι, τυριά και άφθονο κρασί. Η εκκλησία αν προσέξατε φέτος είχε φτιάξει πέργκολα λες και ήξερε ότι μετά τον εκκλησιασμό θα έβρεχε, όπως και έγινε.
Η παρέα συνεχίσθηκε μετά τον Άγιο Γεώργιο σε αρκετά σπίτια, στου Κεχουδάκη του Γιώργη, στου Μανταδάκη Ανδρέα, στου Βούρβαχη του Μανόλη, εδώ είμαστε στου Κυμιωνή του Μανόλη. Μας γλέντησαν ο μικρός Ξυλούρης με τη λύρα του, ο Φάνης Κουριδάκης με το λαούτο του, κοντά τους φαίνονται η Αγάπη Κυμιωνή με την οικοδέσποινα Γιάννα Κυμιωνή
Όρθιοι. Η Δήμητρα Ψυχουντάκη Μανταδάκη, η Ευφροσύνη Χατζιδάκη, ο Ιερώνυμος Βουρβαχάκης.
Καθιστοί. Ο Ανδρέας και ο πατέρας του Μανόλης Βουρβαχάκης, ο Νίκος Αντουράκης και η Γιάννα Αντουράκη.
Ο Μανταδάκης ο Αντώνης, ο Μανούσος Κυμιωνής και ο Γιάννης Κυμιωνής.
Ο Νίκος Βούρβαχης (ο δεύτερος) με το συγκρότημα ΤΑ ΣΦΑΚΙΑ του Σήφη Παπασήφη χόρεψε
στην Κύπρο το καλοκαίρι του 2009.
Οι πρωτοξάδελφοι Νίκος και ο Ευάγγελος Κυμιωνής, οι νεαροί του χωριού αναλαμβάνουν την σκυτάλη της παράδοσης (2011).
ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ 17 01 2014
Μια καλή συντροφιά φίλων και συναδέλφων ήταν παρέα μας φέτος, από αριστερά ο Μανόλης ο Βουράκης, ο Γιώργης ο Τσαπάκης, ο Παρασκευόπουλος ο Ανδρέας και όρθιοι οι Γιάννα Αντουράκη και ο Ιερώνυμος.
Πρώτη στο χορό η νέα πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου μας Γιάννα Σταυρουλάκη Κυμιωνή.
Οι νεαροί καλλιτέχνες του χωριού μας Νίκος Κυμιωνής, Φάνης Κουριδάκης, Βαγγέλης Κυμιωνής και ποιό πέρα οι Βούρβαχοι Γιάννης και Κώστας.
INB 26112011
ΕΠΙΚ ΙΝΒ 20012014 -06052017-29032019