Καταγωγή
Οι Σφακιανοί αυτοπροσδιορίζονται ως απόγονοι των Δωριέων,
φυλή η οποία εγκαταστάθηκε στην Κρήτη το 1100 προ Χριστού.
Το θάρρος τους, η περιφρόνηση του θανάτου μπρος στην τιμή και το χρέος,
η έφεση τους στη χρήση των όπλων
και το απρόσιτο και δύσβατο των Σφακιών τους προφύλαξε από την ανάμιξη
με τους λογής λογής κατακτητές του νησιού.
Όντως, η επαρχία Σφακίων είναι ορεινή και περιβάλλεται από βουνά.
Αυτά τα βουνά την καθιστούσαν ανέκαθεν ένα φυσικό οχυρό, που από την ξηρά
επικοινωνούσε με την υπόλοιπη Κρήτη μόνο από τρία (3) σημεία:
από τον Καλλικράτη, από την Κράπη κι από το Ροδάκινο.
Έτσι οι εχθροί δύσκολα μπορούσαν να την κατακτήσουν. Από την άλλη πάλι οι Σφακιανοί,
επειδή ζούσαν απομονωμένοι, δεχόταν δύσκολα επιδράσεις, θετικές ή αρνητικές,
από τον έξω κόσμο.
Οι Σφακιανοί δεν αναμίχθηκαν ούτε με τους Άραβες(Σαρακηνούς),
ούτε με τους Ενετούς όπως γνωρίζαμε αλλά και επιβεβαιώθηκε από τις
μεταφράσεις των Ενετικών αρχείων του Σπανάκη.
Όσο αφορά την Τουρκοκρατία ούτε λόγος, η αντιπάθεια προς τον κατακτητή
ήταν κάτι το αδιαπραγμάτευτο, ήταν η μόνη επαρχία του νησιού χωρίς
εποίκους από τους κατακτητές.
ΠΩΣ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΤΑ ΣΦΑΚΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ.
Πως είδε τους Σφακιανούς, αρχές του 15ου αιώνα ο Buondelmonte χαρτογράφος
από την Φλωρεντία.
<< Εκεί βλέπει κανείς τα Σφακία, πόλη πάρα πολύ αρχαία, τώρα όμως ερειπωμένη και χωρίς τείχη ……
Οι κάτοικοι των Λευκών Ορέων είναι ψηλού αναστήματος, με απίστευτη ευκινησία και
τρομεροί στον πόλεμο. Φθάνουν μέχρι 100 χρονών χωρίς να προσβληθούν από καμία ασθένεια.
Αντί κρασιού πίνουν γάλα>>.
ο Lacroit γράφει:
« Οι τολμηρότεροι ούτοι νησιώται, ονομαζόμενοι Σφακιανοί εκ της κωμοπόλεως των Σφακιάς,
περιεφρόνησαν πλέον του αιώνος τας δυνάμεις, τας οποίας δεν έπαυσε στέλλουσα
κατ΄αυτών η Ενετία ».
Το 1549 ο Γάλλος περιηγητής Π. Μπελόν, που ταξίδεψε στη Κρήτη,
γράφει σχετικά με το τι είδε στο πανηγύρι
της Αγίας Παρασκευής στα Σφακιά:
<<Καθένας είχε στην πλάτη του φαρέτρα με βέλη, στο μπράτσο το καλοτεντωμένο τόξο
και μια σπάθα στη μέση. Έκαναν ωραιότατα πηδήματα χορεύοντας πυρρίχιο>>.
O Φωσκαρίνι έγραψε:
« Οι Σφακιανοί διακρίνονται των άλλων Κρητών, είναι ιδιαιτέρα φυλή, ωραία, πολεμική, γενναία ».
Ο Ιούλιος Γαρζόνι γράφει: « Οι Σφακιανοί υπερέχουσι των άλλων Κρητών κατά την παράστασιν
και τη ρώμην, πιστεύουν ότι κατάγονται από τους Βυζαντινούς και ουδέποτε υπέμειναν
τον ενετικό ζυγό και των φεουδαρχών ».
Το 1602, ο Γενικός Προνοητής Benetto Moro.
<< Υπερέχουν, από όλους τους άλλους κατοίκους εκείνων των διαμερισμάτων,
όχι μόνο γιατί είναι αρρενωποί στην όψη, ικανοί και ευκίνητοι με σώματα λιγνά,
ρωμαλέοι και αγέρωχοι, τολμηροί και ευγενικοί στους τρόπους, αλλά αυτό που
ενδιαφέρει περισσότερο, γιατί έχουν οξύτητα πνεύματος, ψυχικό μεγαλείο και άφθαστη
ικανότητα να χειρίζονται τα όπλα, τόσο το τόξο όσο και το αρκεμπούζιο, τη χρήση του
οποίου είναι εξαίρετοι, γιατί, τέλος, είναι χωρίς αμφιβολία, οι πιο τολμηροί, οι πιο
ανδρείοι και οι πιο γενναίοι άνδρες που υπάρχουν στο Βασίλειο >>.
Σε ενετικό χάρτη του 1607 σημειώνεται στην περιοχή των Σφακίων
« Sfachiotti Popoli Bellicosi » σε μετάφραση, Σφακιανοί λαός πολεμικός,
για προειδοποίηση των κατακτητών.
Ο Charles Rollin πρύτανης του πανεπιστημίου του Παρισιού έγραψε στο τόμο
IV του ILES DE LA GRECE.
«Κάτω από το βαρύ ζυγό των Μουσουλμάνων, που κατέπνιγε και κατάστρεφε από της
γέννησης του κάθε ίχνος ζωής και κάθε μέσο παιδείας, πλούτου και ενέργειας,
ολόκληρος ο Ελληνικός λαός στην Κρήτη θα εξαφανιζόταν χωρίς αμφιβολία ή
με την μετανάστευση ή με την αλλαγή πίστης.
Το όνομα Έλληνας θα χανόταν για πάντα αν τμήμα του λαού αυτού που κατοικεί στα οροπέδια
των Λευκών Ορέων και στις απρόσιτες κοιλάδες, δεν αντιστεκόταν συνεχώς και με αμίμητη
σταθερότητα και λυσσώδη πάλη προς την επιθανάτια επιρροή της μουσουλμανικής
δεσποτείας».
Ο Άγγλος νομικός και περιηγητής Πάσλευ σε βιβλίο του για την Κρήτη,
που εκδόθηκε το 1837 γράφει:
« Η φυλή των Σφακιανών είναι όντως η καθαρωτέρα καταγωγή των Κρητών,
διότι η αγνότης τούτων διετηρήθη υπό της ορεινής αυτών θέσεως, ήτις διετήρησεν αυτοίς
αποκλειστικά ήθη και έθιμα και διάλεκτον ης ιδιωματισμοί τινες κατάγονται από των ημερών του Μίνωος ».
Ο ανθρωπολόγος Άρης Πουλιανός, στο βιβλίο του , που στηρίζεται σ΄ έρευνες
που έκανε το 1965.
Διεπίστωσε ότι οι ψηλότεροι Έλληνες είναι οι Σφακιανοί και οι κάτοικοι της Αλοννήσου.
Άλλα γνωρίσματα που διακρίνουν αυτή την ποικιλία είναι η σχετική βραχυκεφαλία
και το ευρύ για την κλίμακα της Μεσογείου πρόσωπο.
ΤΕΛ. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
ΙΝΒ21012012