Χούρδος ή Χουρδάκης.
Οικογένεια του Αγίου Ιωάννη από όπου μετοίκησαν σε άλλα χωριά των Σφακίων και σε όλη την Κρήτη.
Στη ρίμα του Δασκαλογιάννη, στο προσκλητήριο των οικογενειών
ο ποιητής βλέποντας τη ριμαγμένη επαρχία ρωτά:
...........................................................................
Ποῦ εἶστε οἱ Βολουδιανοί τῶν Σφακιανῶν ἀζάδες,
πώκανετε κ’ ἐτρέμασι τσή Κρήτης οἱ πασάδες;
Ποῦ εἶστε οἱ Δασκαλιανοί, κ' ἐσεῖς οἱ Μιχελιάκοι,
καί Βλάχοι καί Σαπόλιδες καί σεῖς οἱ Στρατικάκοι;
Βάρδακοι καί Σκορδύλιδες, καί σεῖς οἱ Κουτρουμπάδες,
‘πού 'χετε 'ς τή παλάμη σᾶς τσοί γιανιτσαραγάδες ;
Ποῦ εἶστε οἱ Σπαντιδιανοί καί Μπούρμπαχοι, καί ἄλλοι ;
καί Χούρδιδες, καί Σφακιανοί οὖλοι μιτσοί μεγάλοι;
Ἄλλους ἔφα' ὁ πόλεμος, κ' ἄλλ’ ἐξενιτευτήκα, .........
Ένας από τους καπετάνιους του Δασκαλογιάννη, στην επανάσταση του 1770 ήταν ο Χούρδος 1725-1810.
Ο ένδοξος καπετάνιος μετά την συνθηκολόγηση δεν δέχθηκε μαζί με τον Μανούσακα να παραδοθεί στον Τούρκο Πασά.
(Βλ. Τραγούδι του Δασκαλογιάννη).
Χούρδος Θεόδωρος. 1785-1823. Ασκυφιώτης στρατηγός(πεντακοσίαρχος) του 1821, είχε ορισθεί αρχηγός του κάτω Μυλοπόταμου και της περιοχής έξω από το Ηράκλειο.
Ήταν άνδρας δίκαιος και γενναίος, αγνός πατριώτης, με συμπεριφορά μετριοπαθή και αρμόζουσα για αρχηγό, οι Μυλοποταμίτες τον εκτιμούσαν για το χαρακτήρα του αλλά και γιατί απελευθέρωσε την επαρχία από τους Τούρκους.
Ο ήρωας θα πέσει στη μάχη του Γαζίου Ηρακλείου στις 20 Φεβρουαρίου του 1823 και να πως, όταν βλέπει ότι κινδυνεύουν να κυκλωθούν οι Έλληνες, το ιππικό τους είχε κατά πόδας, θα μείνει με δεκαπέντε άνδρες του, για να δώσει καιρό να διαφύγουν οι υπόλοιποι πεντακόσιοι αγωνιστές. Οι Τούρκοι θα περιφέρουν το κεφάλι του στο Ηράκλειο ως τρόπαιο, για δύο ημέρες.
Τιμή και δόξα στο τίμιο ήρωα.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΑ ΔΥΟ ΑΔΕΛΦΙΑ ΧΟΥΡΔΟΥΣ (Από το βιβλίο Ριζίτικα για τα Σφακιά 1ος τόμος Πάρι Κελαϊδή)
<<Δυό αδελφοί σανε καλοί καστροπολεμιστάδες,
Ο Ρούσσιος και ο Θόδωρος που δε φοβούνται μπάλες.
Το Ρούσσιο κυνηγά η Τουρκιά το Θόδωρο σκοτώσα
Που κανε το τουφέκι του χίλια και πεντακόσα.
Φόριε σαρίκι λαχουρί με τσοι χρυσές κλωνίτσες.
Ζαρίφης ήτον και ντελής – μπελίκι να τον είδες.
Έβανε κι εις την μέση του ασημωτές μπιστόλες,
Ραμπή μου πως του στέκασι σαν τσοι καρνάδες βιόλες
Εφόριε κι εις την μέση του ασημωτό μαχαίρι,
να το γυρέψεις να το βρεις άλλο δεν έχει ταίρι.
Εφόριε κι εις τα πόδια του τα κόκκινα στιβάνια
κι εζύγωνεν την την Τουρκιά σα να τονε κουράδια.
Έβανεν εις τον μπέτην του χρυσό χαιμαλίν του
Κι επήγαινε στο Νιοχωριό, οπου τον το πουλίν του.
Κατακαυμέν΄ Ανωγειανοί κι εσείς οι Κρουσωνιώτες
Που πολεμάτε την Τουρκιά ωσάν και τσοι Λακιώτες>>.
Χούρδος Ρούσσος, 1790-1850, γενναίος οπλαρχηγός του 1821, αδελφός του Θεοδώρου,
αν και από τους δυνατότερους αγωνιστές του 1821 οι Μυλοποταμίτες δεν τον έκαμαν αρχηγό λόγω της σκληρότητας του χαρακτήρα του. Το 1823 με 200 άνδρες του πολέμησε τον Χασάν στη διαδρομή του προς το Οροπέδιο Λασιθίου. Το 1826 συνελήφθηκε και φυλακίσθηκε στις φυλακές Χανίων.
Χούρδος παπα Μανούσος, 1800-1880 αδελφός του Θεόδωρου και του Ρούσσου, αναφέρεται σε επίσημα έγγραφα ως <<αγωνιστής της Ελευθερίας>>.
Χούρδος Γεώργιος 1810-1890 αδελφός του Θεόδωρου, Ρούσσου και παπα Μανούσου.
Είχε παιδιά τον Ανδρέα και τον Νικόλαο κ.α. Υπάρχει ένα πωλητήριο του 1885 που πούλησε ένα αγρόκτημα σε έναν συγχωριανό του.
Ανδρέας του Γεωργίου
Γεώργιος του Ανδρέα 1882-1974
Ρούσος του Γεωργίου, ο πατέρας του τον ονόμασε έτσι σε ανάμνηση για τον Ρούσσο αδερφό του παππού του.
Χουρδάκης Νικόλαος από τον Πλάτανο Κισάμου Χανίων, ικανός αξκός - μηχανικός αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας αποστρατεύθηκε το 2006 με δική του αίτηση.
Διαπρέπουν από την οικογένεια τους και στις ανατολικές επαρχίες του νησιού.
ΙΝΒ ΕΠΙΚ 03102023