Στρατής Βούρβαχης (1725-1770)  Ήρωας, υπαρχηγός της επανάστασης του 1770.

Ο ήρωας Στρατής Βούρβαχης  ήταν καπετάνιος του Ασφένδου και κατά την

επανάσταση του 1770 υπαρχηγός του Δασκαλογιάννη ή κατά άλλους συναρχηγός.

Συμμετείχε σε όλες τις μάχες του αγώνα, όταν οι Τούρκοι άνοιξαν το δεύτερο μέτωπο

από την μεριά του Καλλικράτη αποσπάστηκε με 300 άνδρες από το μέτωπο της Κράπης

και κατευθύνθηκε εναντίων τους. Το μέτωπο του Καλλικράτη ανοίχθηκε με 300 αγωνιστές εναντίων 8000 κατακτητών.

Έδωσε τη μάχη στο Καλλικράτη έπειτα στου Τυροκλάστη όπου οι εχθροί έχασαν εκατοντάδες άνδρες τους.

Είδε το χωριό του το Ασφένδου να καίγεται για πρώτη φορά.

Οπισθομαχώντας για να μην κυκλωθούν οι άνδρες του υποχώρησε προς την Ίμπρο όπου

συμμετείχε στη μεγάλη μάχη της Ίμπρου.

Υπερασπίσθηκε την Ανώπολη με άνδρες και γυναίκες στα όπλα.

Η ευθύνη του υπαρχηγού τον έφερε να είναι ο τελευταίος που έπρεπε να φύγει από την μάχη της Αράδενας.

Έπρεπε να δώσει καιρό στο θείο του και αρχηγό Δασκαλογιάννη με το κύριο μέρος των αγωνιστών

να διαφύγει της επικείμενης κύκλωσης. Εκεί δίπλα στην Αράδενα θα δώσει τον τελευταίο αγώνα του

για την λευτεριά της Κρήτης, μαζί του έμειναν 27 ακόμα παλικάρια του.

Ο λαικός ριμαδώρος Παντζελιός στη ρίμα του Δασκαλογιάννη θα υμνήσει τον ήρωα.

 

« ...Κ’ ὁ Δάσκαλος ἐστέκετο κάτω ‘ς τό μοναστήρι,

‘ς τόν ἅγιον Ἀρχιστράτηγο, 'πού 'ναι τό πατητήρι^.

 'ς τό δῶμα τοῦ μοναστηριοῦ εἶχε τό μπαϊράκι,

κ’ ἐβάσταν τό ‘ς τή χέραν τοῦ τό Σηφοδασκαλάκη.

«Φύγε, μπαϊραχτάρη μου, καί σεῖς οἱ Καπετάνοι,

γιατί μᾶς ἐτυλλίξασιν οἱ σκύλ' οἱ Μουσουλμάνοι».

Καί τότε 'σηκωθήκασι καί βάνουν τά 'ς τά πόδια,

κ’ ἐπέφτανε 'σάν τήν βροχήν ἤ μπάλες καί τά βόλια^.

'ς τό πλάι 'ς τήν Ἀράδενα, 'που ‘ν’ ὁ μεγάλος πεῦκος,

ἔπεσ’ ὁ Μπουρμπαχοστρατής κ' ὁ Διγενής ὁ Πέτρος^.

εἰκοσιέξε Σφακιανοί καί γεῖς Μαυροβουνιώτης,

πέφτουν ὄντε τσ' ἐσπάσασι στραθιώτης καί στραθιώτης^.

κ’ ἄν δέν ἐσποῦσα τό γιαμιᾶς ἤθελα τσοί τυλλίξου,

καί μέσα 'ς τήν Ἀράδενα ἕνα νά μήν ἀφήσου.

Τό κολατσιόν ἐσπάσασι, τό μεσημέρ’ ἐφύγα,

κ’ ἀργά ‘βρεθῆκα οἱ ζωντανοί εἰς τό Τσουνί τοῦ 'Ρηγα....

 

Ο Ιστορικός Ψιλάκης αναφέρει για τον ήρωα: Ο επιφανής πολέμαρχος ήταν διάσημος στη γενναιότητα και τη πολεμική τέχνη. 

Η κόρη του ήρωα καπετάνιου, η Κατσουλή θα γίνει καπετάνισα των Σφακιανών γυναικών που κρατούσαν όπλα

ώσπου έδωσε και τη ζωή της για τη λευτεριά  το 1774, στην καταστροφή του πύργου του αγά Αληδάκη.