ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΒΟΥΡΒΑΧΗΣ (1777-1827) Ήρωας του 1821

Ο ήρωας συνταγματάρχης Διονύσιος Βούρβαχης, ήταν από την γενιά των εκπατρισθέντων Βουρβάχων μετά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη.

Ο Διονύσιος γεννήθηκε στο πλοίο τους, που τους μετέφερε στην φιλόξενο γη της ελεύθερης Κεφαλλονιάς.
 Ο πατέρας του Σωτήριος, Σφακιανός πλοιοκτήτης, διέπλεε με το ιστιοφόρο του την Μεσόγειο και είχε γνωρισθεί με τον πεθερό του αδελφού του Ναπολέοντα. Ο Σωτήριος μετέφερε μήνυμα από την Μασσαλία στην Αίγυπτο για τον Ναπολέοντα, που τον προειδοποιούσε να γυρίσει πίσω, γιατί του ετοίμαζαν αντεπανάσταση.

Ο Ναπολέων εκτίμησε τη βοήθεια του Σωτηρίου Βούρβαχη και έδωσε στην οικογένεια του τη Γαλλική υπηκοότητα.

Ο Διονύσιος φοίτησε στην σχολή αξιωματικών της Γαλλίας και έφθασε γρήγορα μέχρι τον βαθμό του Συνταγματάρχη.

Πολέμησε στο πλευρό του Ναπολέοντα από την Ισπανία μέχρι την Πολωνία και τραυματίσθηκε τρεις φορές.

Βοήθησε τον Βοναπάρτη να γυρίσει πίσω από την εξορία του και να κάνει τις εκατό τελευταίες μέρες πριν το Βατερλό. Μετά την πτώση του Ναπολέοντα τον αποστράτευσαν. 

Ακολούθως ο ήρωας ήλθε στην Ελλάδα, συγκρότησε δικό του σώμα από περίπου 800 άνδρες, πολέμησε εναντίων του Κιουταχή όπου στη μάχη στο Καματερό Αττικής σκοτώθηκε στις 27 Ιανουαρίου 1827.

Ο Κιουταχής(Ρεσίτ πασάς) έστειλε το κεφάλι του και το ξίφος του στο σουλτάνο, για να του δείξει ότι νικάει Γάλλους στρατηγούς.

Ο γιος του Κάρολος θα γίνει ένας από τους ικανότερους Γάλλους αξιωματικούς.

Προς τιμήν του ήρωα ο δήμος Καματερού τελεί αθλητικούς αγώνες με την ονομασία Βουρβάχεια.

Ο στρατηγός Μακρυγιάννης γράφει στα απομνημονεύματα του:

<< Ειχ έρθει κ ένας αξιωματικός από την Γαλλία, γενναίος άντρας και

καλός άνθρωπος τον έλεγαν Μπούρμπαχη…….ήταν κολονέλος εις την Γαλλίαν.

Αφού άκουσε για την λευτεριά της πατρίδας του, ήρθε να αγωνισθεί απαθείς πατριωτικώς

πήγε ναύρη τους συγγενείς και τους πατριώτες του ηύρε και τον κόντε Μεταξά και τους συντρόφους του.

Τον οδηγούν και πληρώνει εξ ιδίων του και συνάζει χίλιους ανθρώπους…..

και σκοτώθηκε ο αγαθός* Μπούρμπαχης κι άλλοι δυο συνάδελφοι του φιλλέληνες>>

* ανδρείος 

Γεώργιος Νικολάου Δεληγιαννάκης ή Μπίκος, (1790 - Οκτ 1822). 

  Γέννημα και θρέμμα του Ασφένδου Σφακίων. Άνδρας φιλότιμος, φιλόξενος, θερμός πατριώτης και μαχητής από τους λίγους.

Ορίσθηκε αρχηγός του Δυτικού τμήματος του Ρεθέμνου, συμμετείχε σε πολλές μάχες από την αρχή του αγώνα (Ρούστικα, Άγιο Κωνσταντίνο κ.α.).

Τον Αύγουστο του 21 υπερασπίσθηκε τον Καλλικράτη, το Δεκέμβριο του 1821 προάχθηκε σε πεντακοσίαρχο από τον Γενικό Έπαρχο. Στις 17 Ιανουαρίου 1822 εξολόθρευσε τους Τούρκους που είχαν καταλάβει το Αρκάδι, υπερασπίσθηκε το Αμάρι, τον Aπρίλιο του 1822 συμμετείχε στην μάχη του Γάλλου, τον Ιούνιο πήρε μέρος στη μάχη του Τυμπακίου.

Ό ήρωας θα πέσει σε ενέδρα των κατακτητών στο χωριό Αρμένοι Ρεθύμνης  και θα σκοτωθεί σε ηλικία 32 ετών, μαζί με δώδεκα από τα παλικάρια του. 

 Η πατρίδα έχασε ένα αρχηγό που θα ήταν πολύτιμος στον αγώνα για την λευτεριά της Κρήτης. 

Τον διαδέχθηκε με τον ίδιο βαθμό ο αδελφός του Σήφης.

Ήρωας  Ανδρέας Βούρβαχης.

Ασφενδιώτης καπετάνιος του 1821.  Οι ιστορικοί αναφέρουν το όνομα του με λόγια τιμής για την προσφορά του στους αγώνες τις λευτεριάς. Δεν άφησε το τουφέκι σε όλη τη διάρκεια του δεκαετούς αγώνα, πολέμησε κυρίως στην Κρήτη μα και στην Πελοπόννησο. Τα πολλά τραύματα του στέρησαν τα βαθειά γηρατειά.

Όπως μας λέει ο  Κριάρης, συμμετείχε στην συγκέντρωση των επιφανών Κρητών στη Θυμιανή, όπου αποφασίσθηκε η έναρξη της επανάστασης του 1821.

(Η πληροφορία είναι από την ‘Ιστορία της Κρήτης’ του Κριάρη τόμος Β σελ.210.

Τον Απρίλιο του 1822 στη μάχη του Γάλλου Ρεθύμνης, όπως λέει ο Παπαδοπετράκης στη σελίδα 275

της Ιστορίας των Σφακίων προσπάθησε να σώσει το Γάλλο φιλέλληνα Βαλέστρα.

<< ορών ο Σφακιανός Ανδρέας Βούρβαχης, ανήρ πελώριος και λεοντόκαρδος,

τον Βαλέστραν ασθμαίνοντα και μη δυνάμενον να τρέχειν, ως αυτοί, προσέδραμε και άρας αυτόν επ΄ώμων έφευγε μετά σπουδής, αλλά καταδιωκόμενος υπό ιππέων στενώς και πεισθείς ότι ήτο αδύνατον να σώση εκείνον και εαυτόν προέδραμε και έκρυψεν αυτόν εις τινα κατάσκιον ρύακα υπό θάμνων.

Παρατηρηθείς όμως υπό των διωκτών μόλις μεν αυτός εσώθη, ο δε Βαλέστρας κατεκρεουργήθη βαρβάρως>>.

Όπως μας λέει ο Κανάκης Γερωνυμάκης  στο βιβλίο του Κοινότης Ασφένδου Σφακίων.

Ο ήρωας αρίστευσε στην μάχη του Φραγκοκάστελου  18-23 Μαίου του 1828  όπου πολέμησε σε βοήθεια του Χατζημιχάλη. Στην επόμενη νικηφόρα μάχη του Κόρακα στις 24-25 Μαίου 1828 ήταν ανάμεσα στους ελαχίστους που προτίμησαν να συνεχίσουν την  καταδίωξη των Τούρκων από την συλλογή λαφύρων(1902 οι νεκροί των εχθρών).

Ο Παπαδοπετράκης γράφει στην ιστορία των Σφακίων.

<< Μόλις δε τινες άξιοι μαχηταί προελόμενοι δόξαν αντί των λαφύρων παρηκολούθουν

την οπισθοφυλακήν των πολεμίων έως εις την θέσιν Απάγκου και πολλούς εφόνευον.

Δίκαιον ηγούμεθα να σημειώσωμεν τα όσα τούτων ονόματα γιγνώσκωμεν,

διότι και εις πολλάς άλλας περιστάσεις ηρίστευσαν.

Ήσαν ……… εξ Ασφένδου, ο Ανδρέας Βούρβαχης  >>.

ΙΝΒ

Δασκαλάκης Γεώργιος ή Τσελεπής ο πρώτος.(1791-1821) Πεντακοσίαρχος του 1821.

Το πραγματικό του επίθετο ήταν Βλάχος και ήταν εγγονός του Δασκαλογιάννη από τον γιό του Ανδρέα.

Γέννημα και θρέμμα της Ανώπολης, είχε μυηθεί στην Φιλική εταιρεία.

Αν και αγωνίσθηκε μόλις έξη μήνες κατάφερε κατά των εχθρών τόσα όσα άλλοι σε όλο το διάστημα του αγώνα.
 
Η περιοχή που έπρεπε να έχει υπό την κατοχή του ήταν η Μαλάξα, αυτός έφθασε μέχρι και τα τείχη των Χανίων καίοντας τις κατοικίες και τα μαγαζιά εκτός των τειχών.

Το προσωνύμιο Τσελεπής του δόθηκε για το αψεγάδιαστο  του παρουσιαστικού του,

«Φειδίου» είχε σώμα όπως έλεγαν.
 
Φονεύθηκε ενώ αγωνιζόταν να εκδιώξει από το Σέλινο τους αλλαξόπιστους και συγκεκριμμένα στη θέση Σταυρός, είχε περικυκλώσει τον αρχηγό τους Καούρη, στην προσπάθεια του να διατρυπήσει την σκεπή του πύργου με το ξίφος του, δέχθηκε την μοιραία βολή.